Ιστολόγιο

Η Κρήτη πάντα ενθουσιάζει εκείνους που ψάχνουν το μίτο της Αριάδνης, για να ανακαλύψουν κρυμμένες ομορφιές σ’ αυτό το μοναδικό νησί με τους περήφανους κατοίκους.

Η αναζήτηση αυτή πολλές φορές καταλήγει σε μικρούς οικισμούς, σκαρφαλωμένους στις απόκρημνες πλαγιές των επιβλητικών βουνών της. Εκεί είναι φωλιασμένος ένας από τους θησαυρούς του νησιού, το κρητικό παραδοσιακό σπίτι.

Σπίτι απλό, λιτό, απέριττο, γεννημένο στα βάθη των χρόνων μέσα από τη δύσκολη καθημερινότητα του Κρητικού, αυτού του επαναστάτη, του αγωνιστή της ελευθερίας. Είναι σπίτι σεμνό και φιλόξενο, που όμως οι συνθήκες είχαν αναγκάσει τον Κρητικό να είναι πάντα έτοιμος να το απαρνηθεί, για να υπηρετήσει τον υπέρτατο σκοπό του, τον αγώνα για την ελευθερία του. Δεν ήταν λίγες οι στιγμές στην ιστορία, που ολόκληρα χωριά καταστράφηκαν και ερημώθηκαν από το μένος του εκάστοτε κατακτητή.

Το κάθε κτίσμα μαζί με το φυσικό του περιβάλλον αποτελεί ένα αρμονικά ολοκληρωμένο σύνολο. Οι Κρητικοί δεν πλήγωσαν τη γη τους καρφώνοντας πάνω της τα κτίσματα τους, αλλά τα τοποθέτησαν με ευαισθησία και τέχνη.

Αξιοθαύμαστα σπίτια κατασκευασμένα με ευρηματικότητα και μεράκι από τους φτωχούς κατοίκους της, που αξιοποιούσαν με επιδέξιο τρόπο τα ελάχιστα υλικά που διέθεταν. Ως πρόδρομοι της ανακύκλωσης, οι άνθρωποι αυτοί δεν πετούσαν οτιδήποτε φθειρόταν αλλά το μεταποιούσαν έντεχνα σε διαφορετική χρήση από την αρχική. Αχρηστευμένα πιθάρια, σπασμένα τούβλα και πλάκες διαμορφώνουν περίτεχνες καμινάδες.

Σπίτι σφηνωμένο στο ριζοβούνι της Μαδάρας ατενίζει το πέλαγος. Μολονότι μικρό σε χώρους, χάρη στην έξυπνη και ευρηματική εσωτερική διαρρύθμισή του, εξυπηρετεί με θαυμαστή λειτουργικότητα τις ανάγκες διαβίωσης της οικογένειας, την αποθήκευση της σοδειάς, και τη στέγαση των ζώων του.

Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του, περιλαμβάνεται η ολάνθιστη εσωτερική αυλή, με τις αλιτάνες και την κρεβατίνα, τις πεζούλες,  τη στέρνα και τη θολωτή πέτρινη σκάλα. Στο εσωτερικό θαυμάζουμε τα τόξα από πελεκητή πέτρα, το τεράστιο τζάκι που καταλαμβάνει μια ολόκληρη κάμαρα μαγερειό, το διαβατικό, το στάβλο και το κελάρι στο κατώι και τον οντά στον πάνω όροφο. Παράθυρα με περίτεχνα ανώφλια, ξύλινες αυλόπορτες, ανάγλυφες υδρορροές με διπλή έλικα πάνω στους κάτασπρους τοίχους.

Στην αύρα αυτού του σπιτιού διασώζεται η αυθεντική κρητική παράδοση, απομένει σε μας να την ανακαλύψουμε και να εμπνευστούμε από τις καταβολές της για τη δημιουργία του σύγχρονου περιβάλλοντος μας .

Πηγές.

Το κρητικό σπίτι, Δ.Βασιλειάδη, εκδόσεις "Εστία",

Λαϊκή αρχιτεκτονική στην Κρήτη, Μαρία Ζαγορησίου, εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη,

Φωτογραφίες από τη συλογή της Nellys